Een cirkel is een krachtig symbool van verbondenheid en oneindigheid. Dat is ook de gedachte achter circulaire economie, circulaire landbouw kortom duurzaamheid.
De VVD acht het van belang dat circulaire economie net als circulaire landbouw hun plek krijgen en behouden binnen de economie. Ons missie gedreven economisch beleidskader enerzijds en ons beleidskader circulaire economie anderzijds onderschrijven dat al. Circulariteit moet gestoeld zijn op een sterk verdien model. Innovatie is daarbij een sleutelwoord. Start-ups worden uitgedaagd, de besten gaan door.
Dan dragen wij bij aan het realiseren van onze economische missies: Limburg maakt energiek en Limburg maakt gezond. De welvaart wordt breder, economie, ecologie maar ook sociaal. Instrumenten om deze missie te realiseren zijn natuurlijk onze Brightlandcampussen, de kennis-as en onze fondsen. Instrumenten waarbij wij onze rol zien verschuiven van opstarten, aanjagen naar faciliteren kortom de cirkel rond maken.
Een doel dat vraagt om een krachtig beleid. De opgave is immers groot. Grondstoffen zijn eindig of het nu gaat om fossiele energie, bouwgrondstoffen of mineralen, metalen enzovoort.
Dat we voorlopig nog een aanzienlijk deel natuurlijke grondstoffen nodig hebben wil niet zeggen dat we niet krachtig in moeten zetten op circulariteit een inzet die niet alleen de economie verstevigd maar ook bijvoorbeeld klimaatdoelen bereikbaarder maakt.
Het is uiteraard niet nieuw maar om bovenstaande redenen urgenter dan voorheen.
Circulariteit in de landbouw moet met een economische basis, het kan niet zo zijn dat landbouw een speelbal van subsidieverleners blijft. Een circulariteit die in de praktijk al veel dichterbij is dan vaak gedacht. Het oude plaatje van het gemengde bedrijfje met van alles een beetje en niets optimaal is natuurlijk allang achterhaald en ook helemaal niet nodig. We moeten ook niet denken dat Nederlands ingrijpen de wereld ineens verbetert, de Nederlandse landbouw staat op een buitengewoon hoog niveau voor vrijwel alle aspecten, een beeld dat vertroebeld wordt door de stikstofproblematiek. Het is ons te gemakkelijk om de agrarische sector als schuldige, als hoofdschuldige aan te wijzen voor deze problematiek. De bedrijven niet alleen maar vooral in de landbouw zijn al decennialang bezig met het terugdringen van emissies zij beschikken over wettige en onherroepelijke vergunningen.
Media suggereren dat de grootste natuurbedervers als eerste worden aangepakt. Dat was de kop in het AD na de presentatie van het vooralsnog laatste stikstofrapport van Remkes, u allen bekend. Wat er niet bij staat is dat die emissie ruimte van die 5 à 600 bedrijven nabij de Natura2000 gebieden niet eens voldoende is voor de PAS melders problematiek. De opgekochte ruimte wordt gewoon weer via vergunningen uit gegeven. Het doel is Nederland van het slot. Persoonlijk zou ik de nieuwe vergunningen mee laten betalen aan de uitkoop van oude vergunningen, het rijk wil dat echter niet.
Circulariteit speelt ook bij de opgaven die er zijn bij het oplossen van de problematiek op de woningmarkt. Niet alleen voor de bouwgrondstoffen maar ook voor het geschikt houden van de woningvoorraad voor de verscheidenheid van de woningvraag. De bouw moet al gericht zijn op hergebruik in de toekomst, het gebruik van gerecyclede materialen en op het aanpassen aan de toekomstige omstandigheden van de bewoners.
Weeffouten moeten worden hersteld, of het nu gaat om woningmarkt, de arbeidsmarkt. Daarbij zien wij in principe als provinciale rol het aan het werk houden van werkenden naast de gemeentelijke rol van het aan het werk krijgen van de inactieven. Werk moet lonen, dat is dan met name de rol van het rijk. Een belastingstelsel dat zeker niet mag doorslaan in verdere nivellering waarbij de motivatie om te werken wordt plat geslagen. Zo mogelijk nog lastiger is de woningmarkt, waar gevochten wordt om een plek, waar polarisatie dreigt en waar conjunctuur, emotie en knellende regelgeving stuivertje wisselen. Wie kan nog toekomst bestendig beleid maken als hypotheekrente verdubbelt, als bouwvergunningen vernietigd worden en als energiecontracten onbetaalbaar lijken te worden. Die cirkel sluiten zal nog niet zo eenvoudig zijn.
Circulariteit zit natuurlijk ook in de energievoorziening dat erkennen is de eerste stap, dat realiseren vergt nog wel een aantal stappen extra. In de tussenfase zien wij een grote en nog te zeer onderbelichte rol voor kernenergie, het past bij de bestaande infrastructuur van onze fossiele centrales, het past bij het behalen van de klimaat doelen, het past bij het minder afhankelijk zijn van slechts enkele partijen/landen/regimes.
Tot slot gaat een begroting natuurlijk over geld en budgetten, de Limburgse rijkdom zit vast in fondsen, in infrastructuur, in verplichtingen. Incidenteel gefinancierd beleid dat een structureel karakter kreeg, en talloze tegenvallers bij grote infra- en rail- en andere projecten snoepten steeds grotere happen uit de min of meer vrij te besteden middelen.
Wat dat betreft is deze begroting een pluim waard, een spiegel waarin we goed moeten kijken.
De laatste begroting van deze statenperiode maakt ook die cirkel rond.